شعر حجم و کوبیسم: بازخوانی مبانی نظری شعر حجم براساس زیبایی¬شناسی کوبیسم

نویسندگان

داوود عمارتی مقدم

حسین فاطمی

چکیده

نهضت کوبیسم که در دهه¬های نخست سده¬ی بیستم انقلابی در هنرهای تجسمی به وجود آورد، بر ادبیات نیز تاثیرات تعیین کننده¬ای داشته است، تا آن¬جا که بسیاری کوبیسم را «شیوه¬ی بیان قرن بیستم» می¬دانند. این مقاله می¬کوشد تاثیر این جریان هنری را بر شعر حجم به مثابه¬ی آوانگاردترین جریان شعر معاصر ایران بررسی کند. با توجه به این که جهان¬بینی واحدی بر هر دو جریان حاکم است، پرسش اصلی مقاله این است که به-کارگیری اصول زیبایی¬شناختی یک مکتب تجسمی در یک هنر اساساً زبانی یعنی شعر چگونه ممکن است و استفاده از چه تمهیداتی را درپی خواهد داشت. مقاله به سه بخش تقسیم شده و در هر بخش یکی از مفاهیم بنیادین مشترک میان کوبیسم و حجم¬گرایی معرفی شده است. این مفاهیم عبارتند از ذات شیء و بازنمایی واقعیت، تصویر سه بعدی و خلق حرکت تصویری، مادیت زبان. هر یک از این مفاهیم به¬کارگیری تمهیداتی را در شعر موجب می¬شود که با تکنیک¬های تصویری نقاشان کوبیست متناظر است. این تمهیدات عبارتند از تعریف فرم براساس شرایط ادراک واقعیت، تعویض جایگاه زمینه و موضوع، حذف زاویه¬دید و روایت از شعر، بسامد پایین واژگان حسی همچون اسم¬ خاص و صفت، حذف کارکرد رسانه¬ای زبان از طریق توجه به ویژگی¬های مادی آن. به¬کارگیری این تمهیدات در هنرهای زبانی همان تاثیر تابلوهای کوبیستی را به وجود می¬آورد، تاثیری که مهمترین پیامد آن، به چالش کشیده شدن اصل «بازنمایی» در هنر است.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

شعر حجم و کوبیسم: بازخوانی مبانی نظری شعر حجم براساس زیبایی شناسی کوبیسم

نهضت کوبیسم که در دهه¬های نخست سده¬ی بیستم انقلابی در هنرهای تجسمی به وجود آورد، بر ادبیات نیز تاثیرات تعیین کننده¬ای داشته است، تا آن¬جا که بسیاری کوبیسم را «شیوه¬ی بیان قرن بیستم» می¬دانند. این مقاله می¬کوشد تاثیر این جریان هنری را بر شعر حجم به مثابه¬ی آوانگاردترین جریان شعر معاصر ایران بررسی کند. با توجه به این که جهان¬بینی واحدی بر هر دو جریان حاکم است، پرسش اصلی مقاله این است که به-کارگیر...

متن کامل

تحلیل گفتمان شعر حجم و شعر انقلاب اسلامی

جریان شعر حجم( حجم گرایی) و جریان شعر انقلاب اسلامی دو جریان معاصر هستند که در دو سوی مناسبات و رخدادهای شعری پنج دهه اخیر ایران قرار دارند. جریان شعر انقلاب داعیه دار و مروج شعر متعهد است و جریان شعر حجم آوانگاردیسم و عدم تعهد شعری را در دوره های مختلف نمایندگی کرده است. تاکنون در گفته ها و برخی نوشته ها نشانه های زیاد و سخن های فراوان و درستی در تقابل گفتمانی این دو جریان دیده شده است. این دو...

متن کامل

اپولینر- شعر و جنبش وابسته به مکتب هنری کوبیسم

کوبیسم ادبی با آثار گیوم اپولینر1918-1880 متولد شد. علاقه او به هنر نقاشی و دوستی او با پیکاسو باعث شد او مبتکر نوعی کار ادبی-هنری شودکه( کوبیسم ادبی)نام گرفت. کارهای او از نوع (calligramme) است.یعنی متن هایی که ترتیب و شکل حروفچینی و نگارش آنهامشخص کننده و بیانگر موضوع و مضمون درونشان است. درواقع نوعی اندیشه نگاری است.او معتقد بود علاوه براینکه خواننده بایداز موضوع و مضمون متن لذت ببرد با...

زبان محوری و نقش آن در نوآوری‌های شعر سپید و شعر حجم

بعد از ظهور نیما و پیدایش شعر نو فارسی و تثبیت این نوع ادبی جدید، جریان‌های مختلفی در شعر نو فارسی شروع شد. یکی از این جریان‌ها، «شعر زبان محور» است. این جریان شعری با تأکید بر اهمیّت زبان در شعر، بازی‌های زبانی و رفتارهای زبانی، توانایی‌های زبان را کانون توجّه خود قرار می‌دهد. این پژوهش به شیوۀ توصیفی-تحلیلی با بهره‌گیری از نظریه‌های ادبی به ویژه نظریات وینگنشتاین به بیان نقش و اهمیّت زبان در شعر...

متن کامل

نقش رسانه در حیات تاریخی گفتمان شعر حجم

جریان شعر حجم به رهبری «یدالله رویایی» با بیش از پنجاه سال سابقۀ شاعری، یکی از جنجالی‌ترین جریان‌های شعری نیم‌قرن اخیر ایران است. در طول این دوران، منازعات و مخالفت‌های ادبی فراوان دربارۀ اصول، ایده‌ها و تئوری‌های جریان شعر حجم وجود داشته است. باوجود همۀ این مخالفت‌ها، جریان حجم در طول این سال‌ها، به‌عنوان جریانی زنده در جریان شعر معاصر فارسی مطرح بوده و به حیات تاریخی خود ادامه داده، به‌ویژه پ...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید


عنوان ژورنال:
فصلنامه نقد ادبی

ناشر: دانشگاه تربیت مدرس

ISSN 1735-000X

دوره 3

شماره شماره 9 2010

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023